بررسی تأثیر عوامل محیطی بر خصوصیات فیزیکوشیمیایی روغن گیاه دارویی کرچک (Ricinus communis L.)

مقدمه: کرچک (Ricinus communis L.) یکی از مهم‌ترین گیاهان دارویی مورد استفاده در صنایع داروسازی، آرایشی و بهداشتی بیشتر کشورهای توسعه یافته است. کاربردهای فراوان آن در صنایع مختلف و اخیراً در صنایع غذایی باعث شده است تا پژوهش‌های زیادی روی آن انجام گیرد.‌ هدف: بررسی خصوصیات فیزیکوشیمیایی روغن دانه‌های کرچک به دست آمده از مناطق مختلف ایران می‌باشد، تا بهترین منطقه از نظر خصوصیات فیزیکوشیمیایی روغن کرچک مشخص شود. روش بررسی: پس از این که دانه‌ها در مناطق مختلف کاملاً رسیدند، برداشت شده و به منظور انجام آزمایش‌ها خصوصیات فیزیکوشیمیایی به آزمایشگاه منتقل شدند. آزمایش‌ها شامل روغن‌گیری با دستگاه سوکسله، اندازه‌گیری میزان کلروفیل با دستگاه اسپکتروفتومتر، اندازه‌گیری ضریب شکست روغن به وسیله دستگاه رفراکتومتر، رطوبت روغن، عدد صابونی، عدد اسیدی، عدد پراکسید و عدد یدی به وسیله استانداردهای AOCS بود. نتایج: بررسی‌ها نشان داد که عوامل محیطی اثرات معنی‌داری بر میزان روغن، رطوبت روغن، عدد اسیدی، عدد پراکسید، عدد یدی، میزان کلروفیل و عدد صابونی روغن دانه‌های گیاه دارویی کرچک دارد. در نمونه‌های آنالیز شده محتوای روغن (5/51 - 3/35 درصد)، رطوبت (14/1 - 3/0 درصد)، ضریب شکست (426/1 - 404/1)، میزان کلروفیل (mg Pheophytin/kg oil 40/0 - 16/0)، عدد اسیدی (mg NaOH/g oil 60/0 - 29/0)، عدد پروکسید (meq O2/kg oil 50/0 - 00/0)، عدد صابونی (mg KOH/g Oil 53/178 - 5/164) و عدد یدی (g I2/100 g oil 62/85 - 75/75) بودند. نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج به دست آمده از خصوصیات روغن گیاه دارویی کرچک مناطق مختلف، می‌توان عنوان کرد که روغن حاصل از مناطق ارومیه، نظرلو و مرند دارای بیشترین کیفیت می‌باشند.